به گزارش سرویس بین الملل مرکز خبر حوزه، این کتاب در حالی از سوی "مرکز مطالعات وحدت عربی" بیروت منتشر شده است که برخی نا آگاهان در عربی و ملی بودن طایفه شیعه ساکن در کشورهای خلیج فارس تردید می‌کنند.

* حضور شیعیان در خلیج فارس حضوری تاریخی است

بر پایه این گزارش، "شحاته محمد ناصر" نویسنده کتاب "نظام حاکم در بحرین، کویت و عربستان سعودی و تعامل با مطالبات شیعیان" تأکید می‌کند که حضور شیعیان در خلیج فارس حضوری تاریخی است و قرن‌های درازی پیش از تأسیس دولت ملی بوده است.

شحاته محمد ناصر، در کتاب  خود می‌نویسد: تشیع در عربستان از قدمت بیشتری برخوردار است، چراکه برخی بازگشت آن را به نخستین قرن اسلام می‌دانند و برخی به زمان خلافت علی بن ابی طالب.

* اکثر شیعیان عربستان تبار عربی دارند

وی ادامه می‌دهد: اکثر شیعیان عربستان تبار عربی دارند و اصول قبیله‌ای و صحرانشینی، تشکیل هسته‌های قدرت‌مندی را برای آن‌ها موجب گشته است.

وی می افزاید: اصل و نسب بیشتر شیعیان عربستان به قبایل ربیعه مانند عبد قیس و بکر بن وائل بازمی‌گردد.

نویسنده می‌ نویسد: شیعیانی که به دلیل تندروی جنبش وهابیت در مناطق شرقی عربستان به بحرین گریختند از مناطق مختلف احساء بودند و اصالتشان عربی بود.

* شیعیان در عربستان و بحرین از تبعیض اقتصادی رنج می‌برند

وی در خصوص اوضاع جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی چنین توضیح می‌دهد: این سه کشور با یکدیگر تفاوت دارند؛ شیعیان در عربستان و بحرین از تبعیض اقتصادی رنج می‌برند در حالی که در کویت شاهد این تبعیض نیستیم؛ شیعیان کویت کاملا وارد فعالیت اقتصادی و تجاری کشور شده‌اند.

* سیاست عربستان در به حاشیه راندن شیعه

شحاته محمد ناصر ادامه می‌دهد: عربستان، شیوه دورنگاه‌داشتن و به‌حاشیه‌راندن را در قبال شیعه در پیش گرفته که در چند مرحله انجام گرفته است.

وی با اشاره به مرحله همزیستی اجباری می گوید: این مرحله از تاریخ ورود آل سعود به منطقه شرقی در سال 1913 تا تاریخ پیدایش حرکت اصلاح‌طلبانه شیعه در عربستان در سال 1975  امتداد دارد. در طول این مرحله شیعه از ظلم و ستم وهابیان بر ضد آن‌ها سختی کشیده‌اند، اما اقدامی برای مخالفت یا انقلاب انجام نداده و از سر ناچاری خود را با این شرایط وفق دادند.

* عمق بخشی انقلاب ایران به اعتراضات شیعیان در عربستان

نویسنده، تحول از سازش به رویارویی را دومین مرحله می خواند و می نویسد: این تحول که با انقلاب ایران ارتباط داشت گرایشات اعتراض‌آمیز شیعه در شرق عربستان را عمق بخشید، به‌گونه‌ای که  شیخ حسن صفار حرکت اصلاح‌طلبانه شیعه را با نام سازمان انقلاب اسلامی در جزیره عربی احیا کرد و افزون بر آن، برخی علمای شیعه عربستان، حزب الله عربستان را در سال 1987 تأسیس کردند که از همان آغاز با ایران درارتباط بود.

وی عقب‌نشینی از انقلاب را سومین مرحله می داند و معتقد است: این مرحله زمانی فرا رسید که مخالفان شیعه در پایان دهه هشتاد دریافتند که مبارزه با حکومت ثمره‌ای ندارد و نتایج ملموسی از آن به دست نیامده است.

البته به عقیده نویسنده، موضع فوق تنها عامل شکل‌گیری مرحله سوم نبود، بلکه تغییر روابط با نظام حاکم و چرخش موضع حکومت عربستان از سیاست رویارویی به سیاست تفاهم نقش مؤثری در بهبود روابط دوطرف داشت.

* تاثیرگذاری قدرت سیاسی شیعه در عراق بر منطقه

وی اینگونه ادامه می‌دهد: پس از سال 2003 و با افزایش مطالبات شیعه، روابط میان آنان و نظام حاکم در سه کشور بحرین و عربستان و کویت دچار تحول شد. این تحول علل گوناگونی داشت که از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: ادامه تبعیض بر ضد شیعه، قدرت سیاسی شیعه در عراق، رویکردهای سیاسی ایران و افزایش نفوذ منطقه‌ای آن و انقلاب ارتباطات که فرصت مناسبی در اختیار شیعه قرار داد تا مواضع و مطالبات خود را بیان کند.

* حل معمای شیعه از نگاه نویسنده

نویسنده پس از بررسی اوضاع شیعه در این سه کشور و چگونگی رفتار نظام حاکم با آنان، چندین پیشنهاد برای حل آنچه که آن را "معمای شیعه" می‌نامد و به منظور محقق ساختن همزیستی داخلی ارائه می‌دهد.

وی می‌گوید: در سطح حکومت، باید برنامه‌ای برای مدیریت تعدد مذاهب بر چند اساس طرح‌ریزی کرد که مهم‌ترین ‌آن‌ها عبارتند از تقویت اصل شهروندی که بالاتر از همه اعتبار‌ها و تفاوت‌های دینی و مذهبی باشد، اجتناب از سوء استفاده از تعدد مذاهب برای رسیدن به مقاصد خاص، خودداری از افتادن به باتلاق ایجاد تردید در ملیت شیعیان، تفاوت قائل شدن میان حب وطن و حب نظام، تشویق به وجود مراجع تقلید بومی شیعه که مانع تمایل شیعیان به تقلید از مراجع برون‌مرزی شود و ضرورت فیصله دادن به نزاع سیاسی منطقه‌ای با ایران در خصوص تعامل با شیعیان در سطح داخلی.

شحاته محمد ناصر ادامه می دهد: اما در سطح شیعیان: آنان به شیوه‌ای برای مشارکت نیاز دارند که بر این پایه‌ها استوار باشد: پافشاری بر فعالیت مطالبه‌گرایانه در چارچوب ملی، ضرورت پایبندی به شیوه مسالمت‌آمیز در تعامل با حکومت، دوری علمای دین از فعالیت‌های سیاسی، گسترش همکاری‌های سیاسی غیرمذهبی، اجتناب از طرح مسائل اختلاف‌برانگیز و و جدال با اهل سنت و درخواست نکردن از مقامات خارجی به منظور اعمال فشار بر حکومت.

این کتاب که چاپ اول آن است و در سال 2011 منتشر شده است، در خروجی پایگاه الکترونیکی "الجزیره" قرار داده شده و 432 صفحه دارد و از "مرکز مطالعات وحدت عربی" بیروت صادر گردیده است.